inspiratie voor een leven van genoeg
Laat je inspireren. Levensvreugde zal ontstaan als je leeft van genoeg!
Het is tijd om fundamenteel andere keuzes te maken als we op sociaal en ecologisch gebied het ‘goed’ willen doen.
In deze aflevering leer je meer over:
– wat die goede keuzes zijn, zowel in beleid als concreet dagelijks gedrag
– hoe je die afweging kunt maken
– waarom onze emoties en normen veel belangrijker zijn dan het daadwerkelijk maken van die keuzes
– waarom jij vanaf nu moet nadenken over ‘post-groei’, en nee dat is geen socialisme
Paul Schenderling komt vertellen over hoe hij eerlijker en duurzamer leeft. Want hoe kunnen we duurzamer leven? En welke rol kan bijvoorbeeld de kerk hierin spelen?
De RotterdamRijker Podcast over de catastrofale gevolgen voor het klimaat van onze steeds maar groeiende economie èn de sociale onrechtvaardigheid die ons consumptiepatroon veroorzaakt in arme landen. Volgens Paul Schenderling moeten we af van de gedachte dat de economie alleen maar moet groeien.
Om de uitputting en de opwarming van de aarde te stoppen is het onontkoombaar dat we stoppen met het streven naar economische groei. Dat zegt econoom Paul Schenderling in Geld of je Leven. Om zelf het goede voorbeeld te geven gooide hij zijn leven om.
Ruim 10 miljoen mensen werken voor de Nederlandse economie, zonder dat ze er fatsoenlijk voor betaald krijgen en hun arbeidsomstandigheden goed geregeld zijn. Dat berekenden Paul Schenderling en Matthias Olthaar onlangs voor het tijdschrift ESB.
Hoe zetten we nou stappen naar een eerlijker en duurzamer leven? Waar moet je beginnen? We hebben het vandaag over rechtvaardig leven, je eigen geweten en verantwoordelijkheid nemen. Voelt als zware kost misschien, maar er is ook hoop.
Wat betekent leven van genoeg?
Leven van genoeg is een Bijbels ideaal dat je onder andere aantreft in Spreuken 30: 7-9. In hedendaagse termen betekent dit leven van het equivalent van één aardbol. Dit voorkomt de uitputting van mens en aarde. En het geeft onszelf nieuwe levensvreugden en brengt ons weer in verbinding met onszelf, de mensen om ons heen en de schepping.
Op dit platform tref je gereedschappen aan die leven van genoeg praktisch maken. De eerste stap is meestal om alleen te kopen wat je echt nodig hebt. De tweede stap is meestal om bij spullen die je echt nodig hebt te letten op eerlijke en duurzame productie en op een lange levensduur. De derde stap is om minder te gaan werken, zodat je niet in de verleiding komt om het geld dat je met de eerste stappen bespaart alsnog uit te geven. Én om meer tijd over te houden voor nieuwe levensvreugden.
Wat is een economie van het genoeg?
Een economie van het genoeg is een economie die zo is ingericht dat alle mensen samen binnen de draagkracht van de aarde leven.
Van burgers vraagt dit om eerlijker en duurzamer te leven.
Van bedrijven vraagt dit om hun strategie niet langer te richten op omzetmaximalisatie, waardoor producten onnodig snel afgedankt worden, maar op kwaliteit en klanttevredenheid.
Van sociale collectieven zoals coöperaties vraagt dit om samenwerkingsverbanden waarin mensen spullen kunnen delen en repareren.
Van de overheid vraagt dit om beleid dat burgers, bedrijven en sociale collectieven helpt om stappen te zetten in deze richting.
Wat zegt de Bijbel over levensvreugden vinden?
De Bijbel zegt dat spullen en andere producten ons slechts tijdelijk vreugde geven. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat de vreugde van een nieuwe aankoop slechts kortstondig is. Alleen het zoeken van het Koninkrijk van God geeft vreugde die langdurig is en tegen een stootje kan.
Soms ervaren we al in dit leven een glimp van het komende Koninkrijk. Bijvoorbeeld als we verbinding en heelheid ervaren met onszelf, met de mensen om ons heen en met God. Vaak ervaren we deze verbinding pas als we durven te leven vanuit een gevende houding. Geven betekent het goede dat we van God ontvangen niet krampachtig vasthouden, maar juist loslaten en doorgeven aan anderen die het harder nodig hebben dan wij.
De verbinding en heelheid die dat oplevert, is een onuitputtelijke en onvernietigbare bron van vreugde.
Wat als je geen geld hebt om minder te werken?
Dat is een begrijpelijke vraag, maar in de praktijk werkt het voor de meeste mensen anders. Dat zit zo.
Voor elk huishouden, ongeacht je inkomen, geldt dat leven van genoeg op langere termijn geld bespaart en niet geld kost. Leven van genoeg betekent immers alleen kopen wat je echt nodig hebt en letten op een lange levensduur. Wel is het zo dat spullen met een lange levensduur pas op termijn tot een besparing op het huishoudbudget leiden. In het begin is er meestal juist een extra investering nodig. De reden hiervoor is dat producten met een lange levensduur meestal duurder zijn in de aanschaf (bijvoorbeeld twee keer zo duur), maar op de lange duur goedkoper zijn vanwege de (bijvoorbeeld drie zo lange) levensduur.
Het probleem voor mensen met weinig geld is dus vooral dat ze de aanschafprijs van producten met een lange levensduur niet kunnen betalen. Burgerlijke en kerkelijke gemeenten kunnen mensen helpen om dit gat te overbruggen, zodat het op termijn voor iedereen mogelijk is om minder te gaan werken.
Waar kan ik meer lezen over dit onderwerp?
Een Bijbelse onderbouwing en praktische uitwerking van leven van genoeg tref je aan in het boek ‘Hoe handel ik eerlijk’ van Matthias Olthaar en Paul Schenderling.
In het boek leggen Matthias en Paul op een eenvoudige manier uit wat er misgaat in onze economie en welke stappen we samen, bottom-up kunnen zetten om dit te veranderen. Het boek is heel inclusief, laagdrempelig en praktisch geschreven, namelijk in de vorm van een moderne parabel. Lezers kunnen zich identificeren met een of meer personages en kunnen aan de hand daarvan zelf hun koers bepalen.
Een praktische uitwerking van een economie van het genoeg vind je in het boek ‘Er is leven na de groei’. Paul Schenderling schreef dit boek in samenwerking met vijftien deskundigen uit elf verschillende politieke partijen. Aan de hand van kleine en grote verhalen neemt het boek je mee naar het Nederland van 2040. Daarbij passeren vele concrete verbetervoorstellen de revue, voor de inrichting van de economie, de sociale zekerheid, de landbouw, de zorg en mobiliteit. Ook laat het boek zien wat deze veranderingen praktisch betekenen voor jouw dagelijkse leven: in je huishouden, je werk en je leefomgeving. Nu steeds meer wetenschappers stoppen met groei bepleiten, is dit het eerste boek in Nederland dat laat zien hoe dit kan.